Ханс Кристијан Андерсен

Ханс Кристијан Андерсен се родил на 2 април 1805 година во местото Оденсе во Данска, како син на сиромашен столар и неписмена мајка. Татко му повеќе ја сакал уметноста отколку занаетот, на синот му читал комедии, бајки и секој слободен миг го користел за на синот да му прави дрвени кукли. Кога татко му умрел, Кристијан имал само 11 години. Неговите дела се преведени на повеќе од 80 јазици и беа инспирација за создавање многу театарски и балетски претстави, филмови, скулптури и слики. Во Данска го сметаат за творец на реалистичната приказна. Во светот го сметаат за крал на бајките. Мачно се пробивал до литературната афирмација. Без редовно школување и без пари, на 14-годишна возраст се упатил за Копенхаген за да посетува актерско училиште со балет и пеење. Иако бил чуден во изгледот и однесувањето, со својот шарм успеал да ги придобие симпатиите од многу богати семејства, а пред сè од семејството Колин. Џонас Колин бил директор на Кралскиот театар и многу му помогнал на Андерсен додека овој работел за него во текот на школувањето. Со помош на својот покровител, Андерсен успеал да ги заврши гимназијата и студиите на универзитетот. Во почетокот пишува проза и поезија. Првото дело, „Пат пеш од Холменски канал до историскиот крај Амагер“ е слабо прифатено, но благодарение на него отпатувал во Германија и Италија. Така почнуваат прочуените патувања на Андерсен на кои ги поминал речиси сите европски земји. Патувал и по Азија и Африка и цело време пишувал. По повод посетата на Велика Британија, бил гост на Чарлс Дикенса, кој за Андерсен не стекнал добро мислење, опишувајќи го како ситничок хипохондрик. Романот „Импровизатор“ од 1835, година, кој го напишал по патувањето низ Италија, осликувајќи ја борбата на младиот писател за афирмација преку богати описи на италијанскиот народен живот, предизвикал воодушевување и веднаш е преведен на неколку странски јазици. Но кога се појавиле неговите бајки, по кои денес е славен, ни публиката ни критиката не обрнале внимание на нив, иако тие се тоа што Андерсен најдобро го напишал и поради што влезе меѓу најпознатите имиња на светската литература. Приказните или бајките на Андерсен во почетокот биле весело прераскажување на тоа што го слушнал во детството, а подоцна и сам ги создавал. Во нив фантастичното, легендарното и митското се спојува со непосредниот, вистински свет. Интересна фантастика од една страна, најмногу под влијание на Хофман, а од друга страна наивност и свежина на народното творештво. Приказните на Андерсен се ширеле се побрзо преку преводи, кои најчесто биле следени со илустрации од тогаш најдобрите мајстори. Иако бајките имале корен во народните приказни, и во верувањата на фолклорот воопшто, во својот израз и промисленост останале оригинални творби на овој писател, кој во своите дела ги оживува предметите и ги пишува своите дела еднакво и за возрасни и за деца. По животот исполнет со богата и плодна литература и патувања, Ханс Кристијан Андерсен умира на 4 август 1875 година во Копенхаген, како почесен професор и почесен граѓанин на Оденс. Во својата автобиографија си го опишува животот како „убава приказна, богата и среќна“ зборувајќи дека не можел да има подобра судбина од таа каква навистина имал.  (С.Спасиќ)

Грдото пајче

Вашингтон Ирвинг (Washington Irving - 3 април, 1783 – 28 ноември, 1859) бил американски писател, есеист, биограф и историчар од раниот 19 век. Најпознат е по раскази „Легендата на Заспаната Долина“ и „Рип Ван Винкл“, кои се дел од неговата книга „Книгата на скици на Џефри Крејон, Гент“. Неговите историски дела ги вклучуваат биографиите на Џорџ Вашингтон, Оливер Голдсмит и Мухамед, како и неколку истории на Шпанија во 15 век, кои обработуваат теми како Кристофер Колумбо, Маварите и Алхамбра. Ирвинг, исто така, бил американски министер на Шпанија во периодот 1842 – 1846 година.

Дебитирал во литературата во 1802 година со низата набљудувачки писма испратени во Утринска хроника, напишани под псевдонимот Џонатан Олдстајл. Откако се преселил во Англија поради семејниот бизнис во 1815 година, постигнал интернационална слава со издавањето на Книгата на скици на Џефри Крејон, Гент во 1819 година. До крајот на животот продолжил постојано да издава свои дела, претежно успешни, и напишал биографија за Џорџ Вашингтон во пет тома, само осум месеци пред неговата смрт на 76 години, во Теритаун, Њујорк.

Ирвинг, заедно со Џејмс Фенимор Купер, бил меѓу првите американски писатели признаени и во Европа, а поттикнал и автори како Натаниел Хоторн, Херман Мелвил, Хенри Водсворт Лонгфелоу и Едгар Алан По. Како првиот вистински меѓународно докажан автор, Ирвинг се заложувал за пишувањето како легитимна професија и расправал за посилни закони за заштита на авторските права на американските писатели.

Кристофер Колумбо

Кристофер Колумбо ќе остане запаметен како човекот кој прв во 1492 го препловил Атланскиот океан и успеал да ги открие земјите на западната полутопка всушност за време на неговиот живот немал ни приближна претстава што навистина направил. Таа чест ќе му припадне на уште еден Италијанец со познато име Америго Веспучи кој бил во состав на Шпанската експедиција која поминала долг пат покрај сверното  крајбрежје на Бразилија и кој прв утврдил дека станува збор за новоткриен континент. Сепак Колумбо ќе остане најголемиот синоним за најзначајното географско откритие било кога пронајдено.

          Општо познато е дека Колумбо е Италијанец роден во Ѓенова 1451 во семејство на ткајач што била една од причинитe да не се стекне со систематско образование за време на младоста. Во 1474 дошол во Португалија како претставник на една Ѓеновјанска трговска куќа. Живеел на краток период во Англија, на островите Мадеира и на соседниот остров Порто Санто каде што се оженил за ќерката на морепловецот Перестрело по потекло од Италија од кој останале многу поморски карти и дневници значајни за понатамошниот развој на кариерата на амбициозниот Колумбо.

          Уште во 1483 започнале безуспешните преговори на Колумбо со Португалската влада за организирање на патување на запад со цел откривање на нови земји и наоѓање на пократкиот пат за Индија. Всушност од оваа временска дистанца се гледа колкава била заблудата на тогашните морепловци кои толку го скратувале дијаметарот на земјата што сериозно верувале дека источниот брег на Азија е многу блиску веќе познатиот западен дел на Африка. Колумбо многу пати бил одбиван од Португалците со едноставно објаснување дека Источниот пат до Индија е веќе на дофат и безпотребно би било да се фрлаат пари за откривање на западниот.

По овој неуспех Колумбо преминува во соседна Шпанија каде по долги преговори и со подршка на многу влијателни луѓе и богати трговци конечно успеал од Кралот да добие одобрение за организација на експедицијата. Останатото е добро позната историја. Неговото откривање на Сан Салвадор(еден од Бахамските острови) именувањето на домородците во Индијанци(жители на Индија) и откривањето на Куба односно нејзиниот јужен брег кој Колумбо го сметал за јужниот дел на Азија. И за време на своето второ патување кога успеал да открие многу острови и нови земји морепловецот не бил ни прибижно свесен за што станува збор. Дури за време на третото патување му се родила идејата дека можеби открил нов континент но сепак бидејки бил длабоко религиозен човек веднаш овие идеи ги заматил со проекциите на земскиот рај за кој се сметало дека се наоѓа токму на источниот брег на Азија. Повторно не сакал да ги превери јасните сигнали и индиции кои му укажувале на јаснта реалност дека станува збор за нов континент.

          Неговото четврто патување во 1502-та всушност претставувало одговор на Васко Де Гама и неговиот поморски пат за Индија. Пловејки на југозапад од островот Куба и претпоставувајќи дека тој му го пресекува патот кон јужна Азија Колумбо упорно барал проток но пловејќи всушност по должината на централна Америка тој се разбира не можел да го најде.

          За време на неговиот животен век Колумбо бил сметан за една голема пропадната инвестиција на Шпанската влада. До самиот крај на својот живот капетанот морал да води судски спорови околу неговите права и обврски за преголемите средства одвоени од тогаш бедната шпанска државна фрлени во вода кои не донесле никаков повраток. Америка всушност била откриена но Колумбо не доживеал да ужива во богатствата и славата на новиот свет. 

Некои истражувачи тврдат дека Крис­то­фер Ко­лум­бо не ја от­крил Аме­рика и дека тоа е една од историските лаги....

Во 15 век мал­ку­ми­на ве­ру­ва­ле де­ка Зем­ја­та е тр­ка­лезна. Ду­ри ни­ту цр­ков­ни­те ин­кви­зи­то­ри не ги спа­лу­ва­ле лу­ѓе­то на кла­да по­ра­ди тоа. Инаку, прва­та те­о­ри­ја де­ка Зем­ја­та е ка­ко топ­ка ја ос­мис­лил уш­те Пи­та­го­ра во Ан­тич­ка Гр­ција. Всушност, Ко­лум­бо ги ко­рис­тел на­ви­га­цис­ки­те тех­ни­ки што се зас­но­ва­ат на фак­тот де­ка Зем­ја­та е тр­ка­лезна. Ис­то така, Ко­лум­бо не е први­от што ја от­крил Аме­рика, а пок­рај тоа ни­ко­гаш не стап­нал со но­га на тоа копно, би­деј­ќи тој, всушност, прес­то­ју­вал на ос­тро­ви­те Ба­ха­ми и Ка­риби. Ви­нов­ник за оваа заб­лу­да е ше­га­џи­ја­та по име Ва­шин­гтон Ир­винг, кој во 1838 го­ди­на на­пи­шал но­ве­ла за Ко­лумбо. А по­тоа си­те по­ве­ру­ва­ле во не­го­ви­те аван­ту­рис­тич­ки при­казни.

Вашингтон Ирвинг